Anemi hastalığı kısaca, kırmızı kan hücrelerinin anormal derecede düşük seviyede olması durumudur. Bu durum, vücudun yeterli derecede kan üretemediği zaman ya da aşırı kan kaybı nedeniyle kırmızı kan hücrelerinin yok olmasıyla meydana gelir. Anemi, özellikle kemoterapi tedavisi gören kanser hastalarında yaygındır.
Anemi Nasıl Oluşur?
Vücutta sağlıklı kırmızı kan hücrelerinin sayısı (Red Blood Cell) çok düşük olduğunda anemi oluşur. Alyuvarlar, tüm vücut dokularına oksijen taşır, yani düşük bir kırmızı kan hücresi sayımı, kanda oksijen miktarının olması gerekenden daha düşük olduğunu gösterir. Kırmızı kan hücreleri, hemoglobin, vücudun tüm bölümlerine oksijen taşıyan bir demir protein içerir. Kırmızı kan hücrelerinin seviyesi çok düşükse, vücudun organları yeterli oksijen alamaz ve düzgün çalışamaz. Anemi belirtileri çoğu dokular ve organlarda, azaltılmış oksijen teslimat kaynaklanır.
Anemi hemoglobin miktarı, eritrositlerde, oksijen taşıyan proteine uygun olarak ölçülür. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), erkekler için desilitre başına hemoglobin 13 gramdan az, kadınlar için desilitre başına hemoglobin 12 gramdan az ise, bu durumu anemi olarak tanımlar.
Yaklaşık üç milyon Amerikalı, anemi hastalığından muzdarip. Kronik hastalıkları olan kadın ve insanlar, yüksek anemi riski altındadır.
Anemi hastası insanların çoğu, kendilerini yorgun ya da zayıf hisseder. Anemi ile ilgili olarak çıkan yorgunluk, kanser tedavisini yan etkileri, kişinin yaşam kalitesini düşürür. Anemi, bazen tıbbı müdahaleler ile bazense çeşitli ve sağlıklı beslenme ile önlenebilmektedir.
Anemi Nedenleri Nelerdir?
RBC, yani kırmızı kan hücreleri oluşumu için, demir, B12 ve folat önemlidir. Normalde, kırmızı kan hücrelerinin yüzde biri kadarı (0,8) günlük değiştirilir ve kırmızı hücrelerin ortalama ömrü 100 ila 120 gündür. Genel olarak, RBC üretim ve yıkım arasındaki bu denge üzerinde olumsuz bir etkiye sahip herhangi bir işlem, anemiye neden olabilir. RBC üretimini azaltmak ve RBC yıkımını artıran sebepler olarak, anemi nedenleri genellikle iki kategoriye ayrılır;
1- Kırmızı hücre üretimini azaltan bazı faktörler;
Halk arasında kansızlık diye bilinen demir eksikliği şeklinde de karşılaşılan bu durum, kırmızı kan hücrelerinin azlığı ile ilgilidir. Kan eksikliği sebepleri şunlardır:
- Hormon eritropoietin (böbrekler tarafından salgılanan) kırmızı hücre üretiminin yetersiz uyarılması,
- Demir, B12, folat gibi vitaminlerin yetersiz alımı ve yetersiz beslenme.
- Hipotiroidizm (yüksek tiroid).
Demir Eksikliği Anemisinin En Yaygın Nedeni Nedir?
Demir alımı, ulusların sağlık değerlendirmesinin önemli bir endeksidir. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, dünya çapında tahminen 2,15 milyar kişinin demir eksikliği anemisi var. Anemiye neden olan sebepler bilinmesi tedavi için neyin karşılanması gerektiği hakkında size bilgi verecektir.
Günlük Beslenme Koşulları ve Anemi; Günlük vitamin ve demir gereksinimleri, cinsiyet ve yaşa göre değişir. Demir alımı 18-50 yaş arası kadınlarda 18 mg, erkeklerde 8-9 mg altına düşmemelidir. Kadınlar, gebelik ve emzirme sırasında, fetal gelişim sırasında ve adet döngüsü yüzünden daha fazla demir kaybeder; bu nedenle kadınlara, erkeklerden daha fazla demir, folik asit gerekir. Beslenme koşullarına dikkat edilmemesi ve aşırı demir kaybı anemiye sebep olabilmektedir.
Folat / Folik Asit; Folat, vücutta doğal olarak bulunan folik asit biçimidir. Folik asit günlük alınması gereken değerin altına düşerse uzun sürede bu durum anemiye zemin hazırlayacaktır. 14 yaşından büyük erkekler ve kadınlar için gerekli olan günlük folik asit 400 gr’ dır. Hamile veya emziren kadınlar için, folik asit ihtiyacı artar ve bu genelde 500 g’ dır.
B12; Yetişkinler için günlük B12 vitamini gereksinimi 2.4 microgram’ dır. Hamile kadınlar ve gençler için bu sayı daha da artar. Anemiye hastalığına sebebiyet vermemek için bu vitamininde yeteri miktarda alınması gerekmektedir.
2- Kırmızı kan hücresi üretimini artıran bazı faktörler;
Eritrositlerde yani kan hücrelerinde oluşan herhangi bir bozukluk nedeniyle kırmızı hücrelerin üretimi normalden daha hızlı bir oranda artar ve anemiye neden olabilir. Anemiye neden olan bu tür bozuklukların nedenleri şunlardır;
- Kaza, gastrointestinal lezyonlar, menstrüasyon, doğum, aşırı rahim kanaması veya cerrahi kanama,
- Siroz (karaciğer hasarı),
- Kemik iliği içinde fibrozis oluşumu(doku hasarı),
- Kırmızı hücrelerin hemolizi (bazı ilaçlar veya Rh uygunsuzluğu oluşabilir),
- Karaciğer ve dalak hastalıkları
- G-6- PD eksikliği, talasemi ve orak hücreli anemi gibi genetik hastalıklar.
