Pıhtılaşma hücrelerinden güçlü plazma (PRP), trombosit denilen pıhtılaşmayı sağlayan kan hücrelerinden zenginleştirilmiştir serumdur. Pıhtılaşmayı sağlayan bu hücreler bedendeki hasarlı dokuların tamirinde ve eski haline dönüşebilmesi için gerekli büyüme faktörlerini yapısında ihtiva eder. PRP serumunda ise hasarlı dokularda toplanan trombositlerden kat ve kat daha fazla hücre konsantre haldedir.
PRP tekniğinde bu mucizevi serum, kişinin kendi kanı az ölçüde alındıktan sonra özel bir dizi süreçten geçirilerek elde edilir ve kişinin kendisine enjekte edilir. Bu prosedür tıbbın birçok alanında kullanıldığı üzere bayan hastalıkları alanında yumurtalık depolarında azalma olan yahut erken menapoz tanısı mevcut bayanlarda yumurtalıklara, rahim iç duvarının kalınlaşmadığı durumlarda rahim içerisine uygulanabilmektedir.
Pıhtılaşma Hücrelerinden Güçlü Plazma Tarihçesi
Pıhtılaşma hücrelerinden varlıklı plazma (PRP) uygulamasının tıpta kullanılması birinci olarak kan hastalıkları ile ilgili uzmanlık alanı olan hematoloji alanında başlamıştır . Hematoloji uzmanları, birinci olarak 1970 yılında PRP uygulamasını gündeme getirmişler . Günümüzde yaygın olarak diş hekimliği, çene cerrahisi, ortopedik ameliyatlar, estetik ameliyatlar, cilt yanıkları ya da cilt yaraları ve yumurtalıklardır.
Erken Menapozda Pıhtılaşma Hücrelerinden Güçlü Plazmanın Yeri Var mıdır?
Doğal menapoz yaşı ortalama 49 yaş olup, 45 ile 53 yaş ortasında değişkenlik göstermektedir. Erken menapoz ise 40 yaşından evvel menapozal sürecin başlaması olarak tanımlanmaktadır. 40 yaş altında en az 4 ay müddet ile devam eden seyrek adet görme ya da adet gecikmesi durumu ve kan hormonlarından FSH pahasının 25 mIU/ml üzerinde olması ile erken menapoz tanısı konulur. Hastaların şikayetleri değerlendirildiğinde, sıcak basması, uyku düzensizlikleri, duygusal hassasiyet, vaginal kuruluk üzere bulgulara rastlanabilir. Beraberinde genel sıhhat problemlerine hem de doğurganlıkta önemli sorunlara yol açmaktadır.
Erken menapoz nedenleri nelerdir?
Erken menapoz teşhisli 10 hastanın 6’sında neden bilinmemektedir. Tespit edilebilen nedenler ortasında da en sık neden ailesel nedenler olup; kişinin annesinde, teyzesinde yahut kız kardeşlerinde erken menapoz hikayesi var ise erken menapoz riski 4-9 kat artmaktadır. Öteki bir neden kişinin kendi hücrelerine karşı antikor denilen hücrelerin bilinmeyen nedenli gelişerek kendi yumurtalıklara hasar vermesi sonucu yumurtalık rezervi azalması sonucu menapoz süreci hızlanmaktadır. Son olarak genetik nedenler yer almaktadır. Bunun yanısıra sigara kullanımı, çok kahve tüketimi de yumurtalık depolarının süratli tüketimine neden olmaktadır.
Erken Menapozda Tedavi Seçenekleri
Detaylı bilgilendirme yapıldıktan sonra doğurganlık isteği olup olmamasına bağlı olarak ya hormon desteği ya da tüp bebek uygulaması yapılabilir. Tüp bebek tedavisinde kullanılan yumurta büyütücü ilaçlar ile yumurta elde etme mümkünlüğü epey düşüktür.
Erken Menapozda Pıhtılaşma Hücrelerinden Güçlü Plazmanın Yeri Var mıdır?
800‘ den fazla protein molekülü, hormon ve büyüme faktörü içeren PRP serumu hücre çoğalmasını, büyümesini ve farklılaşmasını uyararak dokularda kanlanma artışı, hücre göçü, dokuların çoğalmasını sağladığı keşfinden yola çıkarak tıbbın birçok alanında kullanılabildiği üzere bayan hastalıkları alanında da erken menapoz ve yumurtalık rezervi kısıtlı hastalarda kullanılmaya başlanmıştır. Bilimsel ispatlar ışığında yumurtalıklara PRP tedavisi sonrası yumurta sayısı artmış, kan hormonlarında güzelleşme raporlanmıştır. Sonrasında gerek tabiatıyla gerekse tüp bebek tedavisi sonrasında gebelikler bildirilmiştir.
Azalmış Yumurta Rezervinde Pıhtılaşma Hücrelerinden Varlıklı Plazmanın Yeri Var mıdır?
Günümüzde bilhassa ömür şartları ve bayanın çalışma hayatındaki yerinin artmasına bağlı olarak çocuk doğurma yaşının ileri yaşlara ertelenmesi azalmış yumurtalık rezervli hastalar ile daha fazla karşılaşılmasına yol açmaktadır. Azalmış yumurta rezervi, üreme çağındaki bir bayanın kendi yaş kümesindeki başka bayanlara kıyasla daha az sayıda yumurta kesesinin olması olarak tabir edilebilir. 2011 yılında Avrupa Üreme Tıbbı Derneği düşük yumurtalık cevabını tanımlamıştır. Buna nazaran:
1- Belli yaşın üzerindeki anne adayları (≥ 40 yaş) yahut kanser nedeniyle ilaç tedavisi, ışın tedavisi, yumurtalık ameliyatı geçirmiş olmak makûs yumurtalık rezervi için risk faktörü teşkil etmektedir.
2- Daha evvelki tüp bebek tedavisi sonrası 3’den az yumurta elde edilmiş olması
3- Azalmış yumurtalık rezerv testi varlığı (Ultrasonografide bakılan yumurta kesesi sayısının 5-7’nin altında olması ve/veya kanda bakılan yumurta rezerv testinin düşük bedellerde olması (Anti Mülleryan Hormon < 1.2 ng/mL)).
Yumurtalık Rezervi Neden Azalır?
Her bayan belli yumurta sayısı ile doğar ve yıllar içerisinde yumurta mirası giderek tükenir ve akabinde menopozal periyot başlamaktadır. Fakat azalma suratı her hastada farklı ivmeye sahiptir. Bu durum iki farklı biçimde açıklanabilir:
1- Ana rahmindeki bırakılan folikül mirasının az olması
2- Çeşitli sebepler ile yumurtalık kaybının süratli olması ile açıklanabilmektedir .
Azalmış yumurta rezervi riski taşıyabilecek hastalar;
- 35 yaş üstü hastalar
- Ailesinde erken menapoz öyküsü
- Geçirilmiş yumurtalık yahut kist ameliyatları,
- Çikolata kistleri
- Kanser nedenli ilaç yahut ışın tedavisi öyküsü
- Sigara ve alkol üzere ziyanlı alışkanlıkların olması
- Kadının fazla kilolu olması
- Frajil X sendromu, mozaik turner sendromu üzere birtakım genetik hastalıkların varlığı.
PRP Tüp Bebek Süreci Kimlere Uygulanabilir?
Pıhtılaşma hücrelerinden güçlü plazma (PRP), şimdi çok yeni bir uygulama olmasına karşılık, azalmış yumurtalık rezervi ve erken menapoz teşhisli bayanlar için umut vaat eden bir uygulamadır. Bu mevzuda yapılan bilimsel araştırmalar şimdi kısıtlı olmakla birlikte, PRP uygulaması sonrasında olumlu sonuçlar bildirilmiştir.
Pıhtılaşma Hücrelerinden Güçlü Plazma Süreci Ne vakit Uygulanabilir?
Pıhtılaşma Hücrelerinden Varlıklı Plazma (PRP) tedavisi planlanan çiftlerde PRP uygulaması adet bitiminden sonra rastgele bir vakitte uygulanabilir.
Pıhtılaşma Hücrelerinden Güçlü Plazma Süreci nasıl uygulanır?
Pıhtılaşma Hücrelerinden Varlıklı Plazma (PRP) tedavisi planlanan kişiden yaklaşık 20 ml kan alınarak özel bir tüpte santrifüj (sıvı ve katı unsurların ayrışma işlemi) edildikten sonra ayrışan serum kısmı birebir gün içerisinde genel anestezi altında yumurtalıklara uygulanmaktadır. Süreç müddeti yaklaşık 15-30 dakika ortasında değişebilmektedir. Süreç sonrası 30-60 dakika derlenme odasında takip edilip, herşeyin yolunda olduğundan emin olunduktan sonra hastamız birebir gün içerisinde taburcu edilmektedir. Uygulamanın tesir etmesi için 2-6 aylık bir süreçe gereksinim duyulmaktadır. Belli aralıklarla ultrasonografi ve kan testleri ile yumurtalıklardaki değişiklikler denetim edilmektedir. 4-6 ay orta ile PRP uygulaması tekrar edilebilir.
Pıhtılaşma Hücrelerinden Varlıklı Plazma Sürecinin Mümkün Riskleri Nelerdir?
Pıhtılaşma hücrelerinden varlıklı plazma (PRP) tedavisi, yumurtalıklara enjeksiyon şimdi yeni bir usul olduğu için risklerle ilgili bilgiler hayli kısıtlıdır. Trombosit denilen kan hücrelerinden varlıklı serum ayrıştırılıp tekrar birebir kişinin kendisine verildiği için ototransfüzyon olarak tanımlanmakta ve allerjik tepki riskinin en az olduğu düşünülmektedir. PRP sürecine bağlı riskler enjeksiyon yerinden yahut vajinal damaralardan kanama, enfeksiyon, komşu organ yaralanması sayılabilir.
Pıhtılaşma Hücrelerinden Varlıklı Plazma Uygulaması Öncesi ve Sonrasında nelere dikkat edilmelidir?
Tedavi Öncesi Dikkat Edilecek Hususlar
- Tedavi öncesi en az 8 saatlik açlık müddetinin olması
- Tedavi öncesi alkollü içecekler kullanılmaması
- En az 3 gün öncesinden ginkgo biloba (mabet ağacı), kan sulandırıcı ilaçlar, yeşil çay, aspirin ve non-steroidal anti-inflamatuvar (romatizmal) ilaçların kesilmesi gereklidir.
Tedavi Sonrası Dikkat Edilecek Hususlar
- PRP Süreçten sonra 30-60 dakika dinlenip hastalarımız hastanemizden ayrılabilirler.
- PRP sürecinden sonra konutta 1 gün istirahat halinde olmayı önermekteyiz.
- PRP sürecinden 1 gün sonra ılık suyla ve ayakta duş formunda banyo yapılabilir.
- Cinsel ilgi yasağı 7 gün devam etmektedir.
- Spor ve ağır iş yapma üzere aktivitelerden kaçınılmalı, lakin hastalarımızı yormayacak günlük işler yapılabilir.
- PRP sürecinden sonra günlük beslenmeye devam edilebilir. Kabız olmaktan kaçınmak ismine yağlı ve baharatlı yiyeceklerden uzak durmak, çorba ve lifli sebze-meyve üzere sindirimi kolay besinleri tercih etmek yararlı olacaktır.
Pıhtılaşma Hücrelerinden Varlıklı Plazma Uygulaması Sonrasında takip nasıl olacaktır?
PRP Sonrası Takip Biçimi:
- PRP Süreçten sonra hiç adet görmeyen bayanlarımıza adet düzenleyici önermekteyiz.
- İlk denetim ekseriyetle ikinci adet periyodunda olmakla birlikte kimi durumlarda birinci adet devrinde de denetim önerilebilmekte.
- Kontrol vakti ekseriyetle adetin ikinci-dördüncü günleri ortasında olmakta.
- Öncelikli denetim hali ultrasonografik olarak yumurtalıkların kıymetlendirilmesi ve daha öncesinde yumurta kesesi (folikül) izlenmeyen bayanlarımızda yumurta keselerinin izlenip izlenmediğinin görüntülenmesidir.
- Bazı durumlarda kan hormon düzeyleri de eş vakitli olarak değerlendirilebilmektedir.
- Eğer denetimlerde bariz cevap izlenmezse, sonraki adet periyotlarında tekrar muayene önerilebilmektedir.
Pıhtılaşma Hücrelerinden Varlıklı Plazma Süreci Kaç Kez Uygulanabilir?
Pıhtılaşma Hücrelerinden Varlıklı Plazma (PRP) tedavis sonraki denetimlerinde 6 adet periyodu geçmesine karşılık yumurta keselerinde (folikül) rastgele bir değişiklik olmaması halinde 3 sefere mahsus olmak kaydıyla 6 ay ortalar ile tekrar edilebilir.
Pıhtılaşma Hücrelerinden Güçlü Plazma Sürecinden Yarar Görmeme Durumu Kelam Konusu mu? Şayet yarar görmezsek, yarar görmediğimize nasıl karar verilir?
Pıhtılaşma Hücrelerinden Varlıklı Plazma (PRP) uygulamasından sonraki denetimlerinde daha öncesinde hiç folikül izlenmeyen bayanlarımızda 6 adet devri geçmesine karşılık yumurta keselerinin (folikül) izlenmemesi durumunda doktorlarınız tarafından PRP sürecinden yarar görülmemiş olarak değerlendirilebilirsiniz. Yumurta depoları azalma eğiliminde olan hastalarda PRP sonrası takiplerde yumurta kese (folikül) sayısında besbelli artış olmaması durumu direkt olarak yarar görülmeme durumu olarak tanımlanmamakta, zira PRP’nin folikül sayısında artış sağlayıcı tesirinin yanısıra, yumurta kalitesinde de uygunlaştırıcı tesiri olabileceğini düşünmekteyiz.
