Kısırlık duygusal sıhhatiniz üzerinde büyük bir yük oluşturabilir lakin kısırsanız ve bebek sahibi olmayı umuyorsanız umutlanmanız için pek çok seçenek var. Bilim gelişmeye devam ediyor, tedavi seçenekleri daha âlâ hale geliyorlar ve daha fazla bebek her sene aşağıdaki listede bulunan tekniklerden bir tanesi kullanılarak doğuyor. Hatta kısırlık yaşayan çiftlerin yarısından fazlası tedaviden sonra gebe kalabiliyor ve bunda tüp bebek üzere yüksek teknolojili ve kıymetli tedaviler de dahil değil.
Hangi Kısırlık Olayına Hangi Tedavi Uygulanmalı?
Hangi tekniğe muhtaçlık duyacağınız kısırlık sebebinize önemli manada bağlı. Ne kadar masrafı olacağı da nerede yaşadığınız üzere birtakım faktörlere nazaran değişebiliyor.
Doğurganlık Hapları
Nasıl çalışır: Enjeksiyon yahut hap formunda alınan bu ilaçlar yumurta üretimini arttırmak için ovülasyonu başlatan hormonlar salgılarlar ve rahmi embriyo yerleşimine daha uygun hale getirirler.
Kimler için uygun: Tertipli olarak yumurtlamayan bayanlar ve sperm kalitesi düşük eşlerin olduğu hadiselerde. Şayet hasarlı yahut tıkanmış fallop tüpleri ile endometriyoz kaynaklı skarlaşma varsa kaçının.
Muvaffakiyet oranları: Hapları alan ve yumurtlayan bayanların %40-45’i gebe kalıyor, iğne olanlarda ise %50’ye kadar muvaffakiyet oranları mevcut.
Artıları: Bu ilaçlar genelde kısırlık tedavisinde birinci seçenektirler zira maliyetleri düşüktür ve kullanılmaları kolaydır.
Eksileri: Şişkinlik, baş ağrıları, sıcak basması ve bulantılar. Yan tesirler iğnelerde daha kötüdürler ve çoklu doğum, erken doğum ve büyük ovaryen kistlerin oluşumu ortaya çıkabilir.
Suni Döllenme
Nasıl çalışır: Özel olarak hazırlanmış sperm, ince, esnek bir alet vasıtasıyla direkt rahme yerleştirilir ve en yaygın doğurganlık sistemidir. Şayet bu usulü seçerseniz hekiminiz doğurganlık haplarını da alarak döllenme bahtınızı arttırmanızı isteyebilir.
Kimler için uygun: Erkeğin spermlerinin hareketleri yavaşsa yahut kalite düşükse, ayrıyeten sperm adedi düşükse uygundur. Partnerinin spermlerine karşı antikorlar üreten bayanlar yahut vajina sıvısı çok ağır, asidik yahut yetersiz olduğundan spermlerin yumurtaya ulaşmakta zorlandıkları bayanlarda da kullanılır.
Muvaffakiyet oranları: Bayanın yaşına ve erkeğin sperminin kalitesine bağlı fakat genel olarak her denemede %15-20 muvaffakiyet oranı mevcut, 6 denemeden sonra %60-70 civarında muvaffakiyet oranı yakalanıyor.
Artıları: Tabibin ofisinde yapılabilecek kolay bir prosedür.
Eksileri: Doğurganlık haplarının beklenen yan tesirlerine bağlı olarak çoklu doğuma sebep olabilir.
Tüp Bebek Tedavisi
Nasıl çalışır: Çok adımlı bir süreçtir ve bu süreçte yumurtalarınız toplanır, laboratuvarda spermle döllenirler. Embriyolar geliştikleri vakit bir yahut iki tanesi rahme implante edilirler, geri kalanı ise depolanır.
Kimler için düzgün: Endometriyoz skarları, tıkalı yahut ağır hasarlı fallop tüpleri olan bayanlar ile yaşı ilerlemiş olanlar. Ayrıyeten açıklanamaz kısırlık sahibi çiftler ile çok düşük sperm kalitesine sahip erkeğin olduğu olaylarda.
Muvaffakiyet oranları: Yaşa nazaran değişir. Yaşı 35’in altındaki bayanların %41’i, 35-37 yaş aralığındakilerin %32’si, 38-40 yaş aralığındakilerin ise %23’ü gebe kalır.
Artıları: Önemli doğurganlık sorunları olan çiftler ebeveyn olabilirler.
Eksileri: Tedavi maliyetli ve fizikî olarak yorucudur. Ayrıyeten her denemeden evvel bir doğurganlık ilacı kullanımı gerektirebilir.
Taşıyıcı Annelik
Nasıl çalışır: Taşıyıcı anne, bebeği diğer bir bayan için taşır. Yapay döllenme ile taşıyıcı anne gebe kalır, bu sırada babanın spermi yahut tüp bebek tedavisi üzere çiftin embriyosu kullanılır.
Kimler için güzeldir: Hastalık, histerektomi yahut kısırlık nedeniyle bebek taşıyamayan anneler. Nadiren de olsa iki partner de kısırsa kullanılabilir.
Muvaffakiyet oranları: Yumurta ve sperm kalitesine bağlı. Ortalama olarak canlı doğum oranı deneme başına %5-%30 civarında.
Artıları: Doğurganlık sorunu olan çiftler hamilelik elde edebilirler.
Eksileri: Maliyetler yüksek. Çiftler hamilelik yokmuş üzere hissedebilirler. Ayrıyeten pek çok yasal yükümlülük ile uğraşmak zorunda kalırlar.
Üreme Sistemi Ameliyatı
Nasıl çalışır: Ameliyat ile anatomik bozukluklar, skarlar ve tıkanmalar hem erkek hem de bayanda tedavi edilirler.
Kimler için uygundur: hastalık yahut anormallik tanısı alan çiftler.
Muvaffakiyet oranları: Rahatsızlığa ve tartısına, ayrıyeten yaşa bağlı. Bir çalışmada endometriyoz için laparoskopik tedavi gören bayanların, bu tedaviyi almayanlara nazaran iki kat daha fazla hamilelik oranları yakaladıkları görülmüş.
Artıları: Hastalıkla kontaklı ağrı ve rahatsızlıkları gözardı edersek, hamilelik ihtimalini arttırabilir.
Eksileri: Kimi ameliyatlar başkalarından daha kapsamlıdır ve bu da riski, maliyeti ve istirahat sürecini uzatır.
Gamet İntrafallopian Transfer
Nasıl çalışır: Bayandan yumurtalar toplanır, bunlar erkeğin spermlerinin bulunduğu petri kabında karıştırılırlar ve sonra direkt olarak döllenmenin olacağı fallop tüplerine aktarılırlar.
Kimler için güzeldir: Bayanın en az bir fallop tüpünün çalıştığı olaylarda yahut erkekte az sperm adedi ile zayıf hareketlilik olduğu vakit. Ayrıyeten dini ve ahlaki sebeplerden ötürü tüp bebek tedavisini reddedenler ile açıklanamayan kısırlığı olanlar.
Muvaffakiyet oranları: Bir denemede %25-30 oranında hamilelik yakalanıyor, genç, sağlıklı bayanların muvaffakiyet ihtimali daha fazla.
Artıları: Doğal bir ortamda döllenmenin gerçekleşmesini sağlar.
Eksileri: Döllenmenin olduğuna dair çabucak bir onay gelmez. Tüp bebek tedavisinden daha karmaşıktır zira tüplere yumurta ile spermin yerleştirilmesi için laparoskopi gerekir. Birden fazla yumurta kullanılırsa ki genelde olur, çoklu doğum riski olağandan yüksektir.
Zigot İntrafallopian Transfer
Nasıl çalışır: Tüp bebek tedavisi üzeredir fakat bu durumda embriyo rahme değil fallop tüplerine aktarılır.
Kimler için uygundur: Açıklanamayan kısırlık sahibi çiftler yahut erkekte düşük sperm adedi olan hadiselerde. Bayanın en azından bir tüpünün açık olması yahut yumurtlamaproblemleri olması gerekli.
Muvaffakiyet oranı: Birden fazla yardımcı üreme tekniğinde olduğu üzere yaşa ve sıhhate bağlı. Genel olarak deneme yapanların %36’sı gebe kalırken, %29’u doğum yapıyor.
Artıları: Yumurta-sperm karışımının döllenmesi, fallop tüplerine yerleştirilmeden evvel bilinir. Bu nedenle daha az yumurta kullanılabilir ve bu da çoklu doğum riskini azaltır.
Eksileri: Laparoskop kullanıldığı için müdahaleci bir operasyondur ve bu da öteki tedavilere nazaran risk ve maliyetleri artırır. Bu yol ve gamet intrafallopian transfer tekniği nadiren kullanılır.
Kaynak: Prof. Dr. Bülent Tıraş
